Wahala pẹlu Ifarabalẹ Agbaye

Fun awọn ọdun, Mo ti tako gbigbe ọrọ agbaye lọ pẹlu ifọwọsi nitori ifowosowopo agbaye jẹ ohun ti o dara. Irin-ajo jẹ ologo ati bẹ ni ominira lati ṣowo ati ṣikiri. Báwo ni àṣà òmìnira bí ó ti ń gbòòrò sí i lórí àwọn ìlà ìdájọ́ orílẹ̀-èdè náà ṣe wá di ìkórìíra tí ó pọ̀ tó àti àbùkù? 

Itan idiju kan wa nibi ti o sọrọ si awọn ifaramọ laarin awọn ipinlẹ, ile-iṣẹ, iṣuna, awọn ẹya ijọba ti orilẹ-ede, ati iṣakoso ti eniyan lori awọn ijọba. 

Iriri Covid ṣafihan gbogbo rẹ. Idahun naa jẹ pataki ni kariaye, o fẹrẹ to gbogbo awọn orilẹ-ede tiipa ni ọna kanna ni aijọju akoko kanna, imuse awọn ilana kanna ati fifun awọn atunṣe kanna (diẹ sii tabi kere si). 

Ajo Agbaye ti Ilera dabi ẹni pe o n pe awọn iyaworan naa, pẹlu awọn ile-iṣẹ ilera gbogbogbo ti orilẹ-ede ti o da duro ni aaye lẹhin aaye. Kokoro naa funrararẹ dabi ẹni pe o ti jade lati inu eto ti iwadii ilọpopọ lori awọn ọlọjẹ mejeeji ati awọn ọna atako elegbogi ti o ṣeeṣe. 

Ni afikun, awọn ile-ifowopamọ aringbungbun ni gbogbo agbaye ṣe ifowosowopo lati ṣe inawo esi eto imulo ti o ga julọ, titẹjade owo bi ko tii ṣaaju lati da idalọwọduro eto-ọrọ aje ni kikun labẹ awọn pipade ti fi agbara mu. Awọn orilẹ-ede bii Sweden ati Nicaragua ti o lọ ni ọna tiwọn ni ẹmi-eṣu nipasẹ awọn media ni gbogbo agbaye ni ọna kanna gangan. 

Awọn aṣofin orilẹ-ede ko ni ipa ninu awọn titiipa akọkọ. Wọn ti yọkuro lati ṣiṣe ipinnu. Eyi tumọ si pe awọn eniyan ti o dibo wọn tun jẹ ẹtọ. Ko si ẹnikan ti o dibo fun ẹsẹ mẹfa ti ijinna, awọn pipade iṣowo, ati awọn aṣẹ titu. Wọ́n gbé wọn kalẹ̀ nípasẹ̀ àwọn òfin àbójútó, kò sì sí ibì kankan tí àwọn ètò ìdájọ́ ti dá wọn dúró. 

Tiwantiwa gẹgẹbi imọran, pẹlu ofin ofin, ku ni awọn oṣu ati awọn ọdun wọnyẹn, ti o da duro nigbagbogbo si awọn ile-iṣẹ agbaye ati awọn eto inawo ti o ro de facto Iṣakoso ti aye. O jẹ ifihan iyalẹnu julọ ti agbara agbaye lori igbasilẹ itan. 

Fi fun awọn abajade, ko jẹ iyalẹnu lati rii ifẹhinti, eyiti o da lori isọdọtun awọn ẹtọ ti awọn orilẹ-ede ati awọn ara ilu rẹ. 

Ọpọlọpọ awọn olugbeja ti ominira eniyan (ọtun ati osi) nigbagbogbo ko ni itunu pẹlu aṣa ti ifẹhinti ati iyalẹnu boya ati si iwọn wo ni iṣaaju itan ti o dara fun gbigba agbara ọba-alaṣẹ ni orukọ ominira. 

Mo wa nibi lati sọ pe iru iṣaaju kan wa, pẹlu diẹ ninu ijiroro ti iṣẹlẹ itan kan ti o fẹrẹ gbagbe patapata. 

O jẹ mimọ daradara pe Adehun Bretton Woods ti 1944 pẹlu awọn ipin ti o ni ibatan pẹlu ipinnu owo kariaye (boṣewa paṣipaarọ goolu) bii iṣuna ati ile-ifowopamọ ( Fund Monetary International ati Banki Agbaye). Ọpọlọpọ eniyan tun mọ ti Adehun Gbogbogbo lori Awọn idiyele ati Iṣowo (1948)

Ohun ti a ko mọ ni wipe GATT je kan fallback ipo. Akọsilẹ atilẹba ti Bretton Woods pẹlu Ẹgbẹ Iṣowo Kariaye kan (ITO) ti yoo ni agbara lati ṣakoso gbogbo awọn ṣiṣan iṣowo kariaye. O ti ṣe agbekalẹ ni ọdun 1944 ati pe o jẹ koodu ni Havana Charter ti 1948. Titari nla wa ni akoko naa ni apakan ti awọn ijọba pataki ati awọn ile-iṣẹ lati fọwọsi adehun yii gẹgẹbi adehun. 

ITO ni lati ṣe akoso agbaye, pẹlu awọn oligarchs ti n gba iṣakoso ni orukọ agbaye. 

Wọ́n ṣẹ́gun rẹ̀, kí sì nìdí? Kii ṣe nitori atako lati ọdọ awọn oludaabobo ati awọn oniṣowo. Awọn alatako akọkọ ti ITO jẹ otitọ awọn oniṣowo ọfẹ ati awọn ominira ti ọrọ-aje. Ipolongo lati dọti adehun naa ni oludari ọrọ-aje ara ilu Faranse-Amẹrika Philip Cortney ati iwe barnburner rẹ ti a pe The Economic Munich (1949). 

Ó kọ̀wé pé: “Àdéhùn ITO jẹ́ ohun ìrántí kan sí ìrònú afẹ́fẹ́, tí ó ṣàìka àwọn òkodoro òtítọ́ líle koko ti àwọn ọrọ̀ ajé orílẹ̀-èdè sí. Ó ṣèlérí òwò òmìnira ṣùgbọ́n ó ń pèsè ẹ̀wọ̀n, tí ń so àwọn orílẹ̀-èdè mọ́ àwọn òfin tí kò lè tẹ̀ pẹ̀lú ìjì líle tàbí àìtó.”

Oun ati awọn miiran ti o wa ninu orbit rẹ le rii ọwọ kii ṣe ominira ni iwe-aṣẹ yii ṣugbọn dipo eto aarin, ajọṣepọ, inflationism, eto inawo, eto imulo ile-iṣẹ, ati iṣowo iṣakoso - ni kukuru, kini loni ni a pe ni agbaye. O ti ku ti ṣeto si i, ni pato nitori pe o gbagbọ pe yoo da idi ti o tọ ti iṣowo ọfẹ pada ati ki o tẹ ọba-alaṣẹ orilẹ-ede sinu aṣẹ ijọba. 

Àwọn àtakò tí ó ní pọ̀, ṣùgbọ́n lára ​​wọn ni àwọn tí ó dá lórí àwọn ọ̀ràn ìfojúsùn owó. Awọn orilẹ-ede yoo wa ni titiipa sinu ijọba owo idiyele laisi irọrun lati ṣatunṣe awọn iye owo ti o da lori awọn ṣiṣan iṣowo. Ewu gidi kan wa labẹ ITO, o gbagbọ, pe awọn orilẹ-ede yoo ko ni agbara lati ṣe adaṣe da lori awọn iyipada ninu awọn oṣuwọn paṣipaarọ tabi awọn pato miiran ti akoko ati aaye. Paapaa botilẹjẹpe iwe-aṣẹ naa dabi ẹni pe o Titari iṣowo ọfẹ, Cortney gbagbọ pe yoo bajẹ rẹ nikẹhin. 

O tun gbagbọ pe ti awọn orilẹ-ede ba ṣii ọrọ-aje wọn si idije kariaye lati gbogbo igun agbaye, o yẹ ki o ṣe ni ọna ti o ni ibamu pẹlu iṣakoso ijọba tiwantiwa ati awọn alamọdaju orilẹ-ede. Ijọba agbaye ti o ni ọwọ irin ti o fi iru ijọba kan lelẹ yoo tako gbogbo itan-akọọlẹ ti igbekalẹ naa lodi si ọtaja, ati pe yoo ṣee ṣe ilokulo nipasẹ awọn ile-iṣẹ ti o tobi julọ ni ile-iṣẹ ati inawo lati ṣe ere eto wọn ni ọna ti o ni anfani fun ara wọn. 

Ohun ti o yanilenu nipa ariyanjiyan ni pe o wa lati oju-ọna ti o lawọ / ominira ti o ṣe ojurere awọn ọna ibile ti gbigba iṣowo ọfẹ, lakoko ti o tako ohun ti loni yoo pe ni ọna agbaye ti sunmọ sibẹ.

Nitootọ, Ludwig von Mises wi ti iwe yii: "Ibawi ti o wuyi ṣe afihan awọn aṣiwere ti awọn ẹkọ ọrọ-aje ti ijọba ode oni ati awọn ilana imulo. Awọn koko pataki ti arosọ rẹ jẹ aibikita. Yoo kọja akoko ti asan ti iṣelu yii ati pe yoo ka ati tun ka lẹẹkansi gẹgẹbi Ayebaye ti ominira eto-ọrọ bii awọn iṣẹ ti Cobden ati Bastiat. ”

Cortney ni, lẹgbẹẹ awọn alamọdaju arojinle rẹ ni iṣowo ati kikọ olootu, ti o bajẹ Havana Charter nikẹhin o si fi Ẹgbẹ Iṣowo Kariaye ranṣẹ si ibi eruku ti itan. 

Lati ṣe kedere, ijusile ti ITO kii ṣe abajade ijajagbara nipasẹ awọn aṣebiakọ, awọn awujọ awujọ, awọn aabo, tabi paapaa awọn olufẹ orilẹ-ede aje. A kọ ọ nipasẹ awọn alafojusi ti o lagbara ti ominira eto-ọrọ aje, iṣowo ọfẹ, ati awọn iwulo iṣowo ti iṣowo ti o jẹ gaba lori nipasẹ awọn ile-iṣẹ kekere ati alabọde ti o bẹru pe a gbe wọn nipasẹ morass agbaye.

Awọn eniyan wọnyi ni igbẹkẹle bureaucracy ni gbogbogbo ati ni agbaye ni pataki bureaucracy. Eyi jẹ iran ti o ni ipilẹ ati pe wọn ti mọye pupọ nipa bi nkan ṣe le dun ikọja ni arosọ ṣugbọn jẹ buruju ni otitọ. Wọn ò kàn fọkàn tán ẹgbẹ́ ọmọ ogun tí wọ́n ń bójú tó láwọn ọjọ́ yẹn pé kí wọ́n fìdí ètò ìṣòwò tó máa wà pẹ́ títí fún ayé. 

Ijusilẹ ti ITO jẹ bi ati idi ti a fi pari pẹlu Adehun Gbogbogbo ti Awọn idiyele ati Iṣowo. O je Gbogbogbo, afipamo ko duro ofin. O ti fidimule ninu Adehun, afipamo pe ko si orilẹ-ede ti yoo fi agbara mu lodi si awọn ire rẹ. O jẹ nipa awọn owo idiyele ṣugbọn ko gbiyanju diẹ ninu ilana nla lati dọgbadọgba gbogbo awọn idiyele owo. O je informal ati ki o ko lodo, decentralized ko si aarin. 

GATT bori titi di 1995, nigbati World Trade Organisation ti a shoved nipasẹ awqn media ati awọn ajọ titẹ. O jẹ isoji ti atijọ ITO. Ni akoko yii, ogunlọgọ-ọja ọfẹ ti padanu imudara rẹ ati pe gbogbo wọn wọle fun ile-iṣẹ agbaye tuntun. Bi ẹnipe lati jẹrisi asọtẹlẹ Cortney, WTO ti ni bayi ti a ti sọ di pupọ julọ atijo, scapegoated fun ipofo eto-ọrọ, isọdọtun ile-iṣẹ, awọn aiṣedeede owo, ati awọn akọọlẹ ajeji ti ko yanju ti o ṣe atilẹyin nipasẹ awọn ohun-ini ajeji ti awọn ohun-ini dola AMẸRIKA. 

Ni bayi a dojukọ ifẹhinti ni irisi awọn eto imulo onijaja robi ti o de pẹlu ibinu. Amẹrika ti jẹ opin irin ajo fun awọn ọja nla lati Ilu China, ni bayi ti dina nipasẹ awọn idiyele giga. Ni extraordinary irony, awọn New York Times is Ikilọ pe iyipada awọn ẹru lati AMẸRIKA si Yuroopu le “fa si oju iṣẹlẹ ti o lewu fun awọn orilẹ-ede Yuroopu: jijẹ awọn ọja olowo poku ti atọwọda ti o le ba awọn ile-iṣẹ agbegbe jẹ.”

Fojuinu iyẹn! 

Dọgbadọgba laarin ọba-alaṣẹ orilẹ-ede ati ominira funrararẹ jẹ ọkan elege. Awọn iran ti awọn ọlọgbọn ni ẹẹkan ti mọ iyẹn ati pe wọn ṣọra lati maṣe bori ọkan lati ṣe atilẹyin fun ekeji. Lati yọkuro awọn ẹya iṣakoso patapata lati iṣakoso ara ilu, paapaa ti o ba jẹ nikan nipasẹ apejọ igbakọọkan, ajalu ile-ẹjọ paapaa lori awọn akọle bii iṣowo, lati sọ ohunkohun ti arun ajakalẹ-arun ati iwadii ọlọjẹ. 

Bayi ni iṣọtẹ ti de, gẹgẹ bi Philip Cortney yoo ti sọtẹlẹ.